Mosin jaki jest każdy widzi, a może nie do końca?

Na początek kilka słów wyjaśnienia:
Celowo odwołaliśmy się do starej frazy pochodzącej od polskiego przyrodnika Benedykta Chmielowskiego. Ile razy na osi słyszeliśmy słowa „Ee tam to tylko Mosin” i na pozór może to częściowo prawda, jednak jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach. Generalizacja jest bardzo krzywdząca, gdy „Mosin” to może być
i wz.1981, wz. 1907 , 91/30 czy M38, na wszelkich nie rosyjskich wersjach kończąc. Konstrukcja Mosina spotkała się z wieloma modyfikacjami czy modernizacjami. Najsłynniejsza modernizacja to oczywiście 91/30 i to nią zajmiemy się poniżej.

Modernizacja wz. 91/30 – dlaczego do niej doszło?
Doprowadziło do tego kilka wydarzeń. 3 października 1922 Rewolucyjna Rada Wojskowa Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej decyduje, że odtąd będzie produkowany tylko jeden rodzaj karabinu dla szybko rozrastającej się ACz. – będzie to wz. 1891 typ dragoński. Za czasów carskich wz. 1891 miał trzy wersje: standardową, dragońską i kozacką. Z uwagi na mnogość pozostałych zapasów do produkcji karabinów Sowieci decydują się na produkcje typu dragońskiego i standardowego do czasu, aż wyczerpią się istniejące zapasy. Warto również pamiętać, że po rewolucji Sowieci przeszli na system metryczny, a zarzucili stary system miar polegający na arszynach (1 arszyn to 711.2mm).
W roku 1924, rozpoczynają się pracę nad modernizacją wz. 1891, jako model do modernizacji służy typ dragoński. Pierwsze próby rozpoczynają się w 1927r, aby 28 kwietnia 1930r zaowocować jako „Karabin wz. 91/30”. Tego samego roku broń wchodzi do masowej produkcji.

Zasadnicze różnice wz. 91/30 względem wz. 1891:
  • Celownik ramkowo-schodkowy zastąpiono krzywiznowym, jest wyskalowany w metrach, a nie arszynach. Zakres pracy suwaka w szczerbinie wynosi od 100 do 2000 metrów;
  • Graniastosłupowy kształt komory zamkowej, został zastąpiony cylindrycznym – prostszym i szybszym w produkcji;
  • Zmieniono kształt muszki z trójkątnej na słupkową oraz dodano jej osłonę;
  • Lufa została wydłużona o 6mm do 730mm, względem wz.1891 dragońskiego;
  • Został też zmodernizowany bagnet;

Kilka słów o pokazowym wz. 91/30

Widoczny na zdjęciach Mosin jest klasycznym egzemplarzem poremontowym popularnym na polskich strzelnicach. Został wyprodukowany w 1942r. Wykonany pośpiesznie co widać po niewielkiej dbałości o wykończenie i spasowanie ale jest to normalne dla wojennej produkcji w ZSRR. Na załączonych zdjęciach widać różnice względem wz. 1891 wypisane powyżej.

Bibliografia:
1) Terence W. Lapin : The Mosin-Nagant Rifle, 4th Edition
2) Ireneusz J. Wojciechowski: Karabin Mosin wz. 1891, TBiU 78. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1982.